Istanbul

Na een voorspoedige grensovergang reden wij Turkije binnen op weg naar Kesjan. We hadden gehoord dat er in die plaats veel zigeunermuzikanten zouden wonen. Onze zoektocht had echter geen resultaat. Wel hebben we rondgewandeld in een levendig zigeunerwijkje, maar alle muzikanten bleken naar de grote stad vertrokken te zijn. Wij volgen hun voorbeeld. De weg van Kesjan naar Istanbul loopt langs de Zee van Marmaris, een goede mogelijkheid om onze lichamen weer eens een verfrissende duik te gunnen.

In Istanbul parkeerden we de bus op een brede vluchtheuvel aan de Golden Horn. Omdat we ons niet wilden storten in het enorm chaotische verkeer - de auto's scheurden dag en nacht langs beide zijden van onze bus - besloten we hier voor een week ons kampement op te slaan. Alles was voor handen: 'campingwinkeltje' aan de overkant van de straat, bankjes met uitzicht op het rustig kabbelende water van de Golden Horn en het toilet op loopafstand. Dit vervallen pismuurtje bleek overigens later een archeologisch pronkstuk te zijn (excuses).

Gelijk de eerste avond raakten we aan de praat met de 76-jarige muzikant Eugenio. Deze half-Egyptische, half-Italiaanse wereldburger had als klarinettist / drummer / pianist / zanger de hele wereld afgereisd. Via Amerika, Japan en Iran was hij nu in Turkije verzeild geraakt. In het cafe met de toepasselijke naam Traffic Jam verdient hij als barpianist zijn geld. Wij gingen een avondje naar hem luisteren. Zijn repertoire omvatte alle genres uit de muziekgeschiedenis van de afgelopen 500 jaar, maar dan wel op z'n Eugenio's. We kregen enkele klassieke meesterwerken te horen onder de aankondiging "I kill all the composers", dan weer een Turks melodietje voorzien van jazzy akkoorden en blue notes en met het zelfde gemak zette hij hits uit de jaren '50 en '60 in. Omdat hij ons vertelde dat hij vroeger de stem had van Natkin Cole, vroegen we hem een nummer te zingen. Ondanks zijn praatjes dat sigaretten zonder filter hem jong en vitaal hielden ("Nicotine is vitamine for the brains" ), wilde hij in eerste instantie niet zingen, omdat hij zich schaamde voor zijn doorrookte stem. Gelukkig kregen we hem toch zo ver, want het was niet alleen de meest doorrookte, maar ook de meest doorleefde stem die we ooit hebben gehoord.

De volgende dag zaten we toevallig in de tram tegenover een van de bekendste muzikanten uit Kesjan: Selim Sesler. Die avond speelde hij in een bar in Istanbul. Alhoewel de versterking veel te hard stond, waardoor alle nuance verloren ging, was de sfeer uitbundig. Op de terugweg naar onze bus klonk er uit diverse restaurantjes en cafeetjes live-muziek. Ook op ons 'kampeerterrein' werden er nog tot diep in de nacht uit volle borst Turkse liedjes gezongen door een groepje hang-ouderen. Gedurende de week in Istanbul werden we steeds weer verrast door spontane of georganiseerde muzikale uitingen. Coos' kapper neuriede dromerig voor zich uit tot al het haar op was, de zingende masseur in de hamam kraakte Carels botten op het ritme van zijn lied en over de stad verspreid stonden meer of minder getalenteerde straatmuzikanten. Muziek is het kloppend hart van Istanbul.

Schuin tegenover onze bus bevond zich de stamkroeg van de spelers van Galatasaray en hun geblondeerde vriendinnen. Ook wij als ware voetbalfans (voetbal is het kloppend hart van elke man) dronken er onze çay, rookten er onze waterpijp en treurden mee met de achterban toen Galatasaray met 3-1 verloor van Trabzonspor. Een van de avonden aldaar was er een bandje aan het muciseren met viool, kanun, darbuka en zang. Ze konden hun stemmen sparen, omdat het publiek hen langzamerhand overstemde door het meezingen met alle bekende Turkse liedjes. Wat begon als een bandoptreden ontaardde in een karaoke-show. Omdat de eigenaar ons al een avond lang van gratis versnaperingen had voorzien, voelden wij ons verplicht om aan zijn verzoek te voldoen ook een paar nummers te spelen. De enige twee Turkse nummers op ons repertoire werden vrolijk meegezongen, maar toen wij overschakelden op de gypsy-modus werd het angstvallig stil. Toen we doorkregen dat tijdens ons optreden het halve elftal buiten een sigaretje ging roken, zijn we maar gestopt. Snel werd er een cd'tje opgezet met hun eigen folklore-pop en konden onze chauvinistische vrienden weer naar hartelust dansen en meelallen. Het winkelend publiek was minder eenkennig en kon onze Balkanklanken ook waarderen. Zo ondervonden wij, toen we de volgende middag ons geluk gingen beproeven als straatmuzikant. De politie was echter minder enthousiast en beriep zich op het verbod op samenscholing om ons tot stoppen te dwingen. Zodoende waren onze straatoptredens nooit langer dan 20 minuten, maar lang genoeg om het weekbudget te verdubbelen.

We sloten ons verblijf in Istanbul af zoals we het begonnen waren; in cafe Traffic Jam. Dit keer handen we onze instrumenten mee en speelden we voor en samen met Eugenio. Na afloop verklapte hij ons het geheim van zijn vitaliteit en potentie: elke dag twee rauwe eieren als ontbijt. We zullen zijn advies de komende acht maanden ter harte nemen.